Posao u Crnoj Gori

ZAPOŠLJAVANJE I RAD STRANACA U CRNOJ GORI

Zakonom o zapošljavanju i radu stranaca (“Sl. list CG”, br. 22/08 i 32/11) propisano je da se stranac može zaposliti, odnosno raditi u Crnoj Gori pod uslovom da ima: radnu dozvolu, odobrenje za stalno nastanjenje, odnosno odobrenje za privremeni boravak, zaključen ugovor o radu ili ugovor o obavljanju poslova, odnosno usluga. Radnu dozvolu izdaje Zavod za zapošljavanje Crne Gore.

 

1. VRSTE RADNIH DOZVOLA

1) Lična radna dozvola;

2) Dozvola za zapošljavanje;

3) Dozvola za sezonsko zapošljavanje (oblik dozvole za zapošljavanje);

4) Dozvola za rad, u okviru koje se izdaju:

Dozvola za rad za prekogranične usluge stranaca i

Dozvola za rad za kretanje lica unutar stranog privrednog društva.

1.1. Lična radna dozvola

Lična radna dozvola omogućava strancu slobodan pristup tržištu rada, nezavisno od stanja i odnosa na tržištu. Stranac sa ličnom radnom dozvolom ostvaruje  prava po osnovu nezaposlenosti i po osnovu rada pod istim uslovima kao i crnogorski državljanin, osim ako je posebnim zakonom kao uslov predviđeno crnogorsko državljanstvo. Lična radna dozvola se može izdati strancu:

- kome je odobreno stalno nastanjenje, u skladu sa Zakonom o strancima;
- izbjeglici (osim za slučajeve koji se smatraju izuzetkom), kojem je status utvrđen u skladu sa Zakonom o azilu;
- licu kojem je odobrena dodatna zaštita, u skladu sa Zakonom o azilu i
- raseljenom licu iz bivših jugoslovenskih republika i interno raseljenom licu sa Kosova, kojima je u skladu sa Zakonom o strancima odobren privremeni boravak u Crnoj Gori.

Ova dozvola se izdaje na neodređeno vreme, osim licu kojem je odobrena dodatna zaštita kojem se izdaje na period do godinu dana i raseljenom i interno raseljenom licu, kojima se izdaje na period važenja odobrenja za privremeni boravak. Lična radna dozvola za lice kojem je odobrena dodatna zaštita , može se produžiti za period za koji se produžava dodatna zaštita. Zahtjev za produženje dozvole može se podnijeti do poslednjeg dana važenja izdate radne dozvole.

1.2.  Dozvola za zapošljavanje

Dozvola za zapošljavanje je dozvola na osnovu koje poslodavac zaključuje ugovor o radu sa strancem, za obavljanje poslova utvrđenih aktom o sistematizaciji radnih mjesta. Ova dozvola se izdaje na zahtjev poslodavca, na period do jedne godine, sa mogućnošću produženja na period do dvije godine. Zahtjev za produženje dozvole može se podnijeti do poslednjeg dana važenja izdate radne dozvole.

1.2.1. Dozvola za sezonsko zapošljavanje

Dozvola za sezonsko zapošljavanje, kao oblik dozvole za zapošljavanje, izdaje se za obavljanje poslova u okviru djelatnosti koje su sezonskog karaktera. Ova dozvola se izdaje na zahtjev poslodavca, na period do osam mjeseci godišnje. Ako je dozvola za sezonsko zapošljavanje izdata na vrijeme kraće od osam mjeseci, može se produžiti do isteka tog roka. Zahtjev za produženje dozvole može se podnijeti do poslednjeg dana važenja izdate radne dozvole.

1.3. Dozvola za rad

Dozvola za rad je dozvola sa unaprijed određenim vremenskim trajanjem, na osnovu koje stranac kod pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori ili dijela stranog društva registrovanog u Crnoj Gori obavlja poslove ili usluge na osnovu ugovora o obavljanju poslova, odnosno usluga. Ova dozvola se izdaje na zahtjev pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori, odnosno dijela stranog društva registrovanog u Crnoj Gori.

1.3.1. Dozvola za rad za prekogranične usluge stranaca

Prekogranične usluge stranaca su usluge koje se obavljaju na osnovu ugovora zaključenog između stranog privrednog društva, odnosno stranca i pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori, za koga se usluge vrše. Prekogranične usluge stranaca može pružati stranac zaposlen kod stranog privrednog društva koje se bavi pružanjem te vrste usluge. Izuzetno, prekogranične usluge stranaca, za koje se zahtijeva visoko obrazovanje i posebno specijalističko znanje i iskustvo može pružati i stranac koji nije u radnom odnosu. Za obavljanje takve usluge, pravno lice sa sjedištem u Crnoj Gori je dužno, prije podnošenja zahtjeva za izdavanje dozvole za rad, da na osnovu pisanog obrazloženja, dobije saglasnost organa državne uprave nadležnog za djelatnost u kojoj se usluga pruža. Ova dozvola se izdaje na zahtjev pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori, na period do jedne godine.

1.3.2. Dozvola za rad za kretanje lica unutar stranog privrednog društva

Strano privredno društvo koje u Crnoj Gori ima registrovano pravno lice, odnosno dio stranog društva, može privremeno da premjesti svog zaposlenog na rad u to pravno lice, odnosno dio stranog društva, pod uslovom da je stranac u tom privrednom društvu zaposlen najmanje godinu dana. Stranci koji se mogu uputiti su: rukovodioci, menadžeri i specijalisti. Ova dozvola se izdaje na zahtjev pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori, koje je osnovalo strano privredno društvo, odnosno dijela stranog društva registrovanog u Crnoj Gori, na period do jedne godine i može se produžiti najduže do dvije godine. Zahtjev za produženje dozvole može se podnijeti do poslednjeg dana važenja izdate radne dozvole.

 

2. POSTUPAK IZDAVANJA RADNE DOZVOLE

Zahtjev za izdavanje lične radne dozvole podnosi se organizacionoj jedinici Zavoda, nadležnoj prema mjestu registrovanog prebivališta, odnosno boravka stranca. Zahtjev za izdavanje dozvole za zapošljavanje, odnosno dozvole za rad podnosi se organizacionoj jedinici Zavoda, nadležnoj prema sjedištu poslodavca, pravnog lica, odnosno dijela stranog društva registrovanog u Crnoj Gori.

2.1. Dokazi za odlučivanje o izdavanju lične radne dozvole

Uz zahtjev za izdavanje lične radne dozvole (obrazac Z1), podnose se dokazi o:

- stalnom nastanjenju, priznanju statusa izbjeglice, odnosno o priznanju statusa lica kojem je odobrena dodatna zaštita;
- odobrenom privremenom boravku za raseljena lica iz bivših jugoslovenskih republika i interno raseljena lica sa Kosova;
- identitetu (lična karta stranca, lična karta lica kojem je priznat status izbjeglice, odnosno identifikaciona isprava lica kojem je odobrena dodatna zaštita);
- zanimanju (rješenje o priznatoj obrazovnoj ispravi stranca, odnosno obrazovna isprava stranca sa potvrdom ili uvjerenjem o podnijetom zahtjevu za priznavanje inostrane obrazovne isprave, u skladu sa Zakonom o priznavanju inostranih obrazovnih isprava i izjednačavanju kvalifikacija).

2.2. Dokazi za odlučivanje o izdavanju dozvole za zapošljavanje

Uz zahtjev za izdavanje dozvole za zapošljavanje (obrazac Z2/1), podnose se dokazi o:

- registraciji poslodavca;
- identitetu stranca kojeg zapošljava (strana putna isprava, odnosno biometrijska lična karta države porijekla stranca);
- odobrenom privremenom boravku stranca (za stranca kojem je odobren privremeni boravak u svrhu spajanja sa porodicom, u skladu sa Zakonom o strancima) i
- zanimanju (rješenje o priznatoj obrazovnoj ispravi stranca, odnosno obrazovna isprava stranca sa potvrdom ili uvjerenjem nadležnog organa o podnijetom zahtjevu za priznavanje inostrane obrazovne isprave, u skladu sa Zakonom o priznavanju inostranih obrazovnih isprava i izjednačavanju kvalifikacija).

2.3. Dokazi za odlučivanje o izdavanju dozvole za sezonsko zapošljavanje

Uz zahtjev za izdavanje dozvole za sezonsko zapošljavanje (obrazac Z2/2) podnose se dokazi o:

- registraciji poslodavca;
- identitetu stranca kojeg zapošljava (strana putna isprava, odnosno biometrijska lična karta države porijekla stranca);
- odobrenom privremenom boravku stranca (za stranca kojem je odobren privremeni boravak u svrhu spajanja sa porodicom, u skladu sa Zakonom o strancima) i
- zanimanju (rješenje o priznatoj obrazovnoj ispravi stranca, odnosno obrazovna isprava stranca sa potvrdom ili uvjerenjem nadležnog organa o podnijetom zahtjevu za priznavanje inostrane obrazovne isprave, u skladu sa Zakonom o priznavanju inostranih obrazovnih isprava i izjednačavanju kvalifikacija).

2.4. Dokazi za odlučivanje o izdavanju dozvola za rad

Uz zahtjev za izdavanje dozvole za rad za prekogranične usluge (obrazac Z3), podnose se:

- ugovor o obavljanju prekograničnih usluga, zaključen između stranog privrednog društva, odnosno stranca i pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori, za koga se usluge vrše;
- dokaz o registraciji pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori;
- dokaz o identitetu stranca (strana putna isprava, odnosno biometrijska lična karta države porijekla stranca);
- dokaz da je stranac zaposlen kod stranog privrednog društva i potvrda nadležnog organa o socijalnom osiguranju.

Za izdavanje dozvole za rad za prekogranične usluge, za obavljanje usluga za koje se zahtijeva visoko obrazovanje i posebno specijalističko znanje i iskustvo pružaoca usluga, a uslugu pruža stranac koji nije u radnom odnosu, uz zahtjev (obrazac Z3), podnose se:

- ugovor o obavljanju prekograničnih usluga, zaključen između stranca i pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori, za koga se usluge vrše;
- dokaz o registraciji pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori;
- dokaz o identitetu stranca (strana putna isprava, odnosno biometrijska lična karta države porijekla stranca) i
- saglasnost za obavljanje prekogranične usluge, dobijena od organa državne uprave nadležnog za djelatnost u kojoj se usluga pruža.

2.5. Dokazi za odlučivanje o izdavanju dozvole za rad za kretanje lica unutar stranog privrednog društva

Uz zahtjev za izdavanje dozvole za rad za kretanje lica unutar stranog privrednog društva (obrazac Z4), podnose se dokazi o:

- registraciji pravnog lica, odnosno dijela stranog društva, sa sjedištem u Crnoj Gori;
- identitetu stranca (strana putna isprava, odnosno biometrijska lična karta države porijekla stranca);
- upućivanju stranca na rad u pravno lice, odnosno dio stranog društva, sa sjedištem u Crnoj Gori;
- upućivanju stranca koji je najmanje godinu dana zaposlen u stranom privrednom društvu i potvrda nadležnog organa o socijalnom osiguranju.

2.6. Administrativna taksa

Za izdavanje radnih dozvola podnosilac zahtjeva plaća administrativnu taksu.

 

3. ZAKLJUČIVANJE UGOVORA O RADU ILI  UGOVORA O OBAVLJANJU POSLOVA, ODNOSNO USLUGA

Poslodavac, pravno lice, odnosno dio stranog  društva registrovan u Crnoj Gori su dužni sa strancem koji se zapošljava, odnosno radi, prije početka rada da zaključe ugovor o radu ili ugovor o obavljanju poslova, odnosno usluga. Ugovor se zaključuje po dobijanju dozvole za zapošljavanje, odnosno dozvole za rad i odobrenja za privremeni boravak stranca, u svrhu zapošljavanja i rada, obavljanja privredne i preduzetničke djelatnosti, odnosno radi sezonskog rada, u skladu sa Zakonom o strancima. Zahtjev za izdavanje odobrenja za privremeni boravak u pomenutu svrhu se podnosi organu državne uprave nadležnom za poslove kretanja i boravka stranca, najkasnije u roku od pet radnih dana od dana izdavanja dozvole za zapošljavanje, odnosno dozvole za rad. Izuzetak se odnosi na stranca koji ima odobrenje za privremeni boravak u svrhu spajanja sa porodicom, sa kojim se ugovor o radu zaključuje nakon dobijanja radne dozvole, jer isti ostvaruje pravo na zapošljavanje u periodu važenja navedenog odobrenja za privremeni boravak. Poslodavac je dužan da stranca sa kojim zaključuje ugovor o radu prijavi na obavezno socijalno osiguranje.